Foto: Turkse oppositieleider Kemal Kılıçdaroğlu

De leider van de belangrijkste oppositiepartij van Turkije heeft beweringen “onzin” afgedaan dat een controversiële brief aan de regering, ondertekend door 104 gepensioneerde marine-admiraals, de bedoeling had gehad om de regering omver te werpen, meldde Anadolu Agency.

“Waar in de wereld plegen gepensioneerde [admiraals] militaire staatsgrepen?” vroeg Kemal Kılıçdaroğlu, hoofd van de Republikeinse Volkspartij (CHP).

“De Turkse Republiek heeft nog nooit zoveel onzin gezien en gehoord”, zei Kılıçdaroğlu tegen de parlementaire groep van zijn partij, die de regering ervan beschuldigde niet in staat te zijn het land te besturen.

De ex-admiraals vrezen dat het land zich wil terugtrekken uit het verdrag van Montreux, dat sinds 1936 die vrije doorgang regelt in de Bosporus en de Dardanellen.

Openbare aanklagers in de hoofdstad Ankara stelden vervolgens een onderzoek in naar de ondertekenaars van de verklaring.

Meteen na de publicatie van de open brief kwamen er woedende reacties vanuit de regering.

De admiraals worden verdacht van samenzwering tegen de staatsveiligheid en constitutionele orde.

De verklaring waarschuwde ook dat Turkije geconfronteerd zou kunnen worden met “risico’s en bedreigingen voor zijn voortbestaan, iets wat we kennen uit onze geschiedenis”.

Geschiedenis van staatsgrepen in Turkije

1960 – In het leger rommelt het. Veel soldaten zien het gedachtegoed van Kemal Atatürk niet terug in het beleid van premier Adnan Menderes.

Als premier Menderes soldaten inzet om rivaliserende partijen te bestrijden, zijn voor het leger de rapen gaar.

Kolonel Alparslan Türkes leidt een staatsgreep. Menderes wordt geëxecuteerd. Het leger maakt plaats voor een nieuwe regering. Generaal Cemal Gürsel wordt president.

1971 – Ongeveer tien jaar later is het chaos in Turkije. En het leger moet dat oplossen van premier Süleyman Demirel.

Er zijn aanslagen van ultralinkse en ultrarechtse groepen die elkaar niet kunnen verdragen. Het leger houdt premier Demirel verantwoordelijk en eist dat hij aftreedt.

De militairen willen nu even zelf de touwtjes in handen houden. Pas in 1973 zijn er weer verkiezingen. Die worden gewonnen door Mustafa Bülent Ecevit van de Republikeinse Volkspartij.

Bülent Ecevit

Het Turkse leger is content, want hij streeft naar een strikte scheiding tussen religie en regering.

1980 – Premier Demirel is weer aan de macht. En weer laait het geweld op. Het gaat ook nog slecht met de economie. Die combinatie zorgt ervoor dat het leger weer onrustig wordt.

Onder leiding van generaal Kenan Evren wordt Demirel voor de tweede keer afgezet.

1997 – Halverwege de jaren negentig neemt premier Necmettin Erbakan het volgens het leger niet al te nauw met de scheiding tussen staat en religie.

Het leger stelt dat niet op prijs en een nieuwe poging tot staatsgreep volgt. Premier Erbakan krijgt tijdens een bijeenkomst van de nationale veiligheidsraad adviezen voorgelegd.

FETÖ- en sekteleider Fethullah Gülen steunt de Turkse militairen en dwingt Erbakan in een televisie-interview ontslag te nemen. De coup van 1997 gaat de geschiedenis in als de ‘postmoderne coup’.

2016 – Vier keer slaagt het leger erin de leider van zijn troon te stoten. Maar de vijfde poging flopt. In 2016 moest het leger erkennen dat de huidige Turkse president steviger op zijn troon zit dan zijn voorgangers.

Bron: Turkse media