Turks parlementslid Hüda Kaya: ‘Hagia Sophia zou kerk moeten worden’

Of de Hagia Sophia een museum dan wel een moskee is, is nog steeds onderwerp van discussie. Toch is er ondertussen ook een ander standpunt.

Hüda Kaya, parlementslid namens de Democratische Partij van de Volkeren (HDP), een politieke partij die nauwe banden onderhoudt met de terroristische PKK, vindt dat het bouwwerk weer een kerk zou moeten worden.

“Tenslotte werd de Hagia Sophia oorspronkelijk voor christenen gebouwd”, stelt ze op Halk TV.

HDP’li Hüda Kaya, Ayasofya sözlerinin arkasında duruyor.

HDP İstanbul Milletvekili Kaya, Ayasofya’nın kilise olmasını istediği konuşmayı Twitter hesabından yeniden paylaştı. pic.twitter.com/5l6A5QxBUz

— Ensonhaber.com (@ensonhaber) July 11, 2020

Het monument werd in de 6^de eeuw gebouwd in het Europese deel van het huidige Istanboel. Toen de stad in 1453 werd veroverd door de Ottomanen, werd de Hagia Sophia omgevormd tot moskee.

Volgens Kaya werd daarmee een islamitische wet overtreden. Zij beweert dat dergelijke praktijken pas werden ingevoerd na de dood van Mohammed.

“Honderden gebouwen hebben hetzelfde lot ondergaan als de Hagia Sophia. Pas door het monument opnieuw om te vormen tot kerk, wordt het een echt huis van Allah.”

De discussie laaide weer op toen de regerende AKP haar intentie uitsprak om opnieuw een moskee te maken van het iconische bouwwerk. Onder meer de overheden van Griekenland, Rusland en de VS drongen er bij Turkije op aan om het gebouw een museum te laten blijven.

De Turkse Raad van State zal waarschijnlijk op 17 juli haar beslissing kenbaar maken over een petitie met betrekking tot de status van de Hagia Sophia.

Daarin werd gesteld dat het onwettig was om er in 1934 een museum van te maken omdat het gebouw ooit privébezit was van sultan Mehmed II.

De Hagia Sophia gaat al heel wat eeuwen mee. De oudste, snelst afgebouwde en grootste Oost-Romeinse kathedraal in Istanboel heeft een rijke geschiedenis en bijzondere eigenschappen, en is van groot religieus belang.

Het was keizer Justinianus die in 532 de opdracht gaf voor de bouw. De architecten waren Anthemios van Tralles (Aydin) en Isidoros van Miletos (Balat). De Hagia Sophia werd 3 keer herbouwd op dezelfde plek, en heeft indrukwekkende koepels die in de lucht lijken te zweven, maar eigenlijk rusten op 104 monolithische marmeren zuilen waarvan sommige afkomstig zijn uit verschillende oude steden.

De mozaïeken uit goud, zilver, glas, terracotta of gekleurde steen, zowel op vloer als plafond, zijn ongeëvenaard. Het bouwwerk wordt beschouwd als 1 van de wereldwonderen van architectuur.

Het eerste gebouw werd in 5 jaar afgebouwd, waarna het met een grote ceremonie geopend werd voor gebed. Toen Mehmed II de stad innam, vormde hij het gebouw om tot staatsmoskee, en liet hij er kenmerken van Ottomaanse architectuur aan toevoegen.

Moskee tot 1934

De Hagia Sophia bleef moskee tot 1934. De keizerlijke poort, de mooie poort of prachtige deur, de marmeren poort, maar ook het Omphalion, waar de keizers gekroond werden, zijn bekende kenmerken.

Ook de in de 8^ste eeuw toegevoegde mozaïeken waarop moeder Maria met haar kindje Jezus te zien is, en die met de aartsengelen Gabriel en Michael, en deësis, moeten gezien worden.

Toen het bouwwerk tussen 1847 en 1849 door de broers Fossati gerenoveerd werd, werd het Tughra-mozaïek van sultan Abdulmecid  toegevoegd.

Enkele andere kunstwerken zijn de werken van de bekende kalligraaf Kadıasker Mustafa İzzet die gemaakt werden tijdens de regeerperiode van sultan Abdülmecid, en 2 marmeren kubussen uit Bergama met een inhoud van 1.250 liter, die er staan sinds sultan Murat III.

Zowel de buitenkant als de binnenkant zijn het bezichtigen waard. Zo zijn er de mausolea van enkele prinsen, en van  de sultans Selim II, Murat III, Mehmed III, Mustafa I en Ibrahim. Ook de 4 minaretten gebouwd door Miimar Sinan, de fontein van de basisschool en andere fonteinen, de steunberen, de schatkamers en de soepkeukens zijn de moeite waard.

K.L.

(Bron: Bianet)