Seculiere opposanten van de AK-partij spreken over een duister complot. Zij verwijzen naar Erdogans uitspraak, vele malen herhaald, dat hij in Turkije een ‘vrome generatie’ wil grootbrengen.
Een concreet verband met het Imam Hatip-onderwijs heeft de Turkse president nooit gelegd. Ook zijn er vele positieve uitspraken jegens het religieus onderwijs. Niet onbelangrijk: Erdogan heeft ooit zelf op een Imam Hatip-school gezeten.
Duidelijk is dat de huidige AKP-regering veel heeft gedaan om het Imam Hatip-onderwijs te stimuleren. Scholen werden geopend, de instroomleeftijd werd verlaagd van 14 naar 10 jaar, de universitaire toegangseisen voor gediplomeerden werden versoepeld.
De Imam Hatip-scholen in het land werden in 1950 opgericht als opleiding voor imams. Geleidelijk werd dat minder belangrijk. In de jaren zeventig werden het gewone middelbare scholen met religieuze inslag, ook toegankelijk voor meisjes.
De komst van de AKP-regering in 2002 luidde een wederopbloei in. In 2012 werd het Imam Hatip-onderwijs uitgebreid naar de middenschool (10-13 jaar).
De Imam Hatip-scholen zitten onderin de Turkse middenmoot. Officieel behoren ze scholen tot het beroepsonderwijs. Veel leerlingen komen uit de arbeidersklasse.
De groei is echter vertraagd. In 2019 daalde het aandeel van Imam Hatip in het voortgezet onderwijs tot 11,7 procent. De AK-partij is gestuit op de maatschappelijke realiteit: ook Turkse ouders willen nu eenmaal het beste onderwijs voor hun kind, met een hoge kans op een plek aan de universiteit en een goede job. Daarvoor moet je niet op de Imam Hatip zijn.
“Momenteel willen conservatieve ouders liever geen Imam Hatip”, aldus bestuurder Mustafa Dogan van de seculiere lerarenvakbond Eğitim Sen. “Voor verdere groei van de scholen bestaat niet genoeg vraag.”
Engels boven leven profeet
Doordat leerkrachten in Turkije, ambtenaren immers, door de staat over de scholen worden verspreid, heeft Egitim Sen veel leden in het Imam Hatip-onderwijs, voor de niet-religieuze vakken.
“Daardoor weten we dat de onderwijskwaliteit lager is, net als het niveau van de leerlingen’, zegt Dogan. “De meeste Imam Hatip-scholen scoren slecht bij de centrale examens.”
Van de afgestudeerden wordt 17 procent toegelaten tot de universiteit; voor het hele voortgezet onderwijs is dat 26 procent.
De oorzaak is zonneklaar. Alle aandacht voor godsdienst gaat ten koste van vakken die maatschappelijk nuttiger zijn. Van de lesuren wordt 40 procent besteed aan koranles, islamitisch recht, het leven van de profeet en Arabisch, de taal van het heilige boek. ‘Daar heb je niets aan’, aldus Dogan. “Ouders willen Engels.”
