Onze wereld heeft heel veel oorlogen gekend. Stuk voor stuk zijn het voorbeelden van hoe gewelddadig en bloedig de wereld kan zijn als men zich schaart achter leiders die alleen maar dood en verderf willen zien. Gelukkig hebben er ook goede mensen bestaan die me doen blijven hopen dat er ooit vrede zal zijn op aarde. Neem bijvoorbeeld Oskar Schindler; de man die geportretteerd is in Schindler’s List van Spielberg en meer dan 1000 Joden in leven hield. Of Robert Macauley, die middels Operation Babylift, 3000 Vietnamese kinderen redde en hen de kans gaf te mogen leven. Ook in Turkije was er een moedige man die tegen de stroom inging en zo duizenden levens redde. Deze man heette Behiç Erkin; een naam die zelfs voor een boel Turken onbekend is.
Behiç Erkin was de Turkse ambassadeur in Frankrijk tijdens het Vichyregime. Erkin heeft duizenden paspoorten en identiteitspapieren uitgegeven aan joodse personen die een band hadden met Turkije, ook al was deze band ‘miniem’. Erkin ontwikkelde ook een plan om deze personen van Frankrijk naar Turkije te vervoeren om ze uit de handen van het Naziregime te redden.
Turkse Joden
Net als vandaag was een van de taken van de ambassade in Frankrijk om over al haar landgenoten, ongeacht hun etniciteit, te waken. In de vroege jaren van de Nazi-bezetting waren Joodse handelaren verplicht om een teken aan hun zaak op te hangen zodat iedereen kon zien dat ze van Joodse afkomst waren. Om de handelaren tegen geweld en faillissementen te beschermen werden de Turkse Joden door de ambassade aangemoedigd om de vermelding van hun Turkse nationaliteit naast deze tekens te zetten. De ambassade hoopte dat de Duitsers hierdoor de Turkse Joden met rust zouden laten omdat Turkije op dit punt van de oorlog nog een neutraal land was. Verder werd iedereen met een link naar Turkije actief aangespoord om de Turkse nationaliteit aan te vragen.
Turkse ambtenaren
Tijdens het verdere verloop van de oorlog probeerden Turkse ambtenaren om met de Duitsers samen te werken zodat Turkije haar Joodse burgers kon beschermen. Na de aanstelling van Xavier Vallat in 1941 als hoofd van het Commissariaat-Generaal voor het Joodse Vraagstuk nam de repressie tegen de Joodse bevolking in Frankrijk toe. In deze periode begonnen de Nazi’s met het deporteren van de recentelijk aangekomen joden in Frankrijk; hierna volgde diegenen die na 1933 in Frankrijk waren toegekomen en als laatsten de joden die al generaties lang in Frankrijk woonden
In het najaar van 1942 ontwikkelden de Duitsers het plan om Joodse burgers uit de neutrale landen naar hun respectievelijke vaderlanden te vervoeren. Erkin nam de gelegenheid met beide handen aan en organiseerde meteen de eerste repatriëring per trein. Een belangrijk gegeven hierbij is dat de Turkse staat niet betrokken was bij deze acties en dat de diplomaten op eigen initiatief handelden,
Nadat het nieuws van de evacuatie verspreid werd, trokken veel Turkse Joden naar de ambassade om hun Turkse nationaliteit aan te vragen. Dit was niet zonder risico’s vermits de Nazi’s iedereen konden arresteren die zich buiten het consulaat bevond. Verder bestond het gevaar dat de Duitsers het evacuatieplan op ieder moment konden stilleggen. Het feit dat verschillende personen geen enkele band hadden met Turkije hielp de moeilijke situatie niet. Ondanks dit beviel Erkin de ambassade dat ze zoveel mogelijk personen moest helpen.
Halve maan en de ster
Het treinstel dat de geëvacueerden moest vervoeren werd gedecoreerd met de halve maan en de ster van de Turkse vlag, zodat de inzittenden beschermd zouden worden van de Nazi-controlepunten langs de grens. Een van deze passagiers was de zoon van de vroegere Franse eerste minister Fernand Blum. Het origineel van de brief die Blum naar Erkin zond wordt vandaag bewaard in de Universiteit van Ankara.
Er zijn vragen rond het totale aantal Turkse Joden die tijdens de tweede wereldoorlog gered zijn. Sommigen beweren dat Erkin’s daden werden overdreven en het aantal geredde personen eerder rond de 3000 is. Hoewel er vragen zijn rond het aantal personen die Erkin heeft kunnen redden, verdient hij het om voor zijn moedige daden herdacht te worden. Een Israëlische vereniging van Turkse Joden heeft dit ook tot doel. Deze vereniging tracht al sinds meerdere jaren om Erkin te laten erkennen als ‘Rechtvaardige onder de volkeren’ in het Yad Vashem Holocaust Memorial.
Tegen radicale discriminatie
Erkin is niet de enige Turkse diplomaat die talloze Joodse levens heeft gered tijdens de tweede wereldoorlog. Hij behoorde toe aan een hele groep Turkse ambtenaren die over heel Europa waren verspreid en zoveel mogelijk Joden probeerden te redden. Dit deden ze op verschillende manieren; wat hun wel onderling verbond was het feit dat ze allemaal tegen raciale discriminatie vochten, zelfs in het geval dat dit indruiste tegen bevelen uit hun vaderland.
Mvslim.com,
